De natuur: onze beste bondgenoot?

La Lipomerie Nature: onze beste bondgenoot?

Als het gaat om jezelf goed doen, zeggen mensen dan niet "een frisse neus halen", "groen doen", "je hoofd leegmaken"? We hebben het nog steeds over "geheime tuinen" en willen "onze batterijen opladen" of zelfs "onze wortels herontdekken". Ons dagelijks taalgebruik weerspiegelt onze behoefte aan natuur. Bovenal drukt het de intieme band uit die er bestaat tussen onze gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk, en het milieu.

Voordelen die altijd al bekend waren

De wetenschap heeft niet tot de moderne tijd gewacht om het verband tussen ons welzijn en regelmatige bezoeken aan natuurgebieden te benadrukken. Al aan het einde van de 19e eeuw schreven artsen vakanties aan zee voor aan patiënten die leden aan neurasthenie, astma of tuberculose; de zeelucht zou talrijke therapeutische deugden hebben. De weldaden van het bos voor het lichaam zijn ook bekend, vooral bij de Japanners, die ze in de jaren 1980 begonnen te bestuderen en 'shinrin-yoku' (bosbaden) aanbevelen als reactie op het geweld van de wereld (vooral op het werk).

Stress bestrijden

Het is nu algemeen aanvaard dat wonen in de stad het risico op het ontwikkelen van psychiatrische ziekten, stemmingsstoornissen en angst vergroot. Stress is de grote onruststoker, verhoogt onze bloeddruk, versnelt onze hartslag en werkt onevenredig op ontstekingen; na verloop van tijd verstoort het de afscheiding van cortisol, een hormoon dat ontworpen is om ons immuunsysteem in balans te brengen, wat leidt tot een hele reeks verstoringen.

Een multi-zintuiglijke ervaring

De natuur helpt ons ons evenwicht te hervinden en dit kan wetenschappelijk worden verklaard door de (chemische) effecten die ze op onze zintuigen heeft:

    • Ten eerste is het goed voor ons gezichtsvermogen: de dichters hadden gelijk toen ze het belang van contemplatie benadrukten; je verwonderen over een landschap, een bloem, of gewoon verder kunnen kijken dan het trottoir aan de overkant, al deze handelingen hebben gunstige effecten op onze hersenen, om nog maar te zwijgen over de kleuren, in het bijzonder blauw, wat op zijn minst gedeeltelijk de betere geestelijke gezondheid van mensen aan de kust kan verklaren (het fenomeen "blauwe gezondheid" is op verschillende continenten bestudeerd).
    • Over het gehoor: de verwoestende effecten van lawaai zijn nu zo bekend dat het een vorm van vervuiling wordt genoemd en dat de impact op de bevolkingsgroepen die er het meest aan worden blootgesteld, wordt geëvalueerd (en dit wordt gemeten in verloren levensjaren...); stilte daarentegen, of het rustgevende ritme van de golven, zijn bevorderlijk voor ontspanning.
    • Op de reukzin: bepaalde moleculen (bekend als "fytonciden") die door bomen worden uitgestoten, ontwikkelen aangename geuren die een blijvend effect hebben op het immuunsysteem (ze worden ook gebruikt door planten om zich te beschermen tegen bacteriën en schimmels).
    • Smaak en aanraking: wie kan het weerstaan om in het gras te liggen of in een stuk fruit te bijten dat net van de boom geplukt is? 

    De multisensorische ervaring van de natuur is dus niet alleen aangenaam: het kan ook zeer heilzaam zijn, omdat het helpt om ons parasympathische zenuwstelsel te activeren, waarvan het kalmerende effect op ons lichaam stress bestrijdt. Sommige onderzoekers spreken zelfs van 'vitamine G' voor 'groen', en het is niet ongewoon om de natuur en haar producten voor te stellen als 'remedies' voor onze kwalen.

    Zorg voor ons lichaam en geest

    De natuur kan ons helpen om door een depressieve episode heen te komen, om piekeren te verdrijven en zelfs om inspiratie en oplossingen voor onze problemen te vinden, des te meer als het geassocieerd wordt met actie en beweging. Wandelen wordt daarom zeer gewaardeerd, en des te meer als het alleen en in stilte gebeurt ("in mindfulness", zoals in meditatiecentra).

    Niets van dit alles is verrassend, want in werkelijkheid zit de natuur in ons, in de complexe microbiota die ons lichaam bevolken. Ervan afgesneden worden is afgesneden worden van een deel van onszelf. 

    Daarom lijkt het essentieel om onze relatie met de natuur te veranderen, zodat we haar niet langer alleen maar zien als een bron van voedsel of een plek voor ontspanning, maar als een verlengstuk van onszelf, dat het verdient om beschermd te worden en waarmee we regelmatig in contact moeten komen om gezond te blijven.

    Foto : Freepik